In een uithoek van de krant viel te lezen dat professoren met lange verrekijkers een planeet hadden ontdekt die heel veel lijkt op onze aarde. Door de zinnen klonk een zucht van opluchting. Als we hier ooit allemaal vluchteling worden door stijgende zeespiegels en zo wereldwijd in hetzelfde kapseizende schuitje belanden, dan kan die onaangetaste bol waarschijnlijk dienen als ons laatste toevluchtsoord. Soms lijkt dat moment dichter bij dan nog heel veraf. Dat ze daar maar alvast beginnen met bouwen van wachtzalen die groot genoeg zijn zodat we geen dagen in een buitenaards park moeten slapen waar reusachtige insecten met onze koffers en laatste aardse boterhammen gaan lopen. Onze américain préparé zou hen trouwens slecht kunnen bevallen. Het zou ook getuigen van respect naar ons als vreemde gasten, om een tolk te laten aandraven die ons in een aardse taal te woord zou kunnen staan. Onvermijdelijk zullen we algauw de vraag krijgen wat we komen doen. "Onze wereld is zo ingewikkeld geworden. Vluchten heeft er geen zin. Ieder van ons dreigt vroeg of laat tegen een muur te lopen", zou ik vertellen aan een ambtenaar die misschien met vier oren naar me luistert, en me ongetwijfeld met minstens evenveel ogen argwanend aankijkt. Voorlopig kan zelfs de meest liegende mensensmokkelaar ons niet beloven veilig te stranden in een melkwegstelsel hier ver vandaan. De ideale wereld lijkt meer dan ooit lichtjaren verwijderd.

Hoewel collega Tom niet echt houdt van verrassingsfeestjes wilden we zijn veertigste verjaardag niet onopgemerkt voorbij laten gaan. Tijdens zijn afwezigheid in de middagpauze hadden we net tijd genoeg om ballonnen en slingers op te hangen. Onze bedrijfskantine is maar een lappendeken groot, toch vergt het een inspanning om de druilerige sfeer te verjagen. Het ontbreken van ramen geeft doorgaans de indruk dat je je boterhammendoos opent in een bunker. De muren zijn er doordrongen van woelige vakbondsvergaderingen, jarenlange discussies over besparingsmededelingen en nieuwjaarsfeestjes waar met de hand voor het hart messen in ruggen worden gestoken. De groene muurverf tref je al eeuwen nergens meer aan, misschien enkel nog in onder neon badende verdachte drankgelegenheden in afgelegen bergdorpen die je enkel voor veel geld per ezel kunt bereiken. Enkel door bemiddeling van een ambassade raak je er weg, naar verluidt. Het spandoek dat in kleurrijke hoofdletters een gelukkige verjaardag moest wensen, miste dan ook effect in het schijnsel van het groezelige TL-licht. Dat hulpboekhouder Leon de achternaam van Tom verkeerd had gespeld, hoewel ze al 15 jaar naast elkaar werken, viel zo gelukkig minder op. Secretaresse Irma had voor de hapjes gezorgd. Het waren beschuitjes met daarop een soort verse vleessalade, al kon een blik onder de microscoop nog tot andere inzichten leidden. De niets vermoedende Tom werd door het afdelingshoofd opgewacht en meegetroond. Hij vermoedde dat deze eer een opstap was naar een afdankingsgesprek. Zijn blik was er dan ook meer één van opluchting dan blijdschap toen onze zelfgemaakte confetti rond zijn hoofd dwarrelde.

Mijn goede vriend Karel heeft de oorlog met zijn overtollige kilo’s verloren. Zo lijkt het. Dieetboeken heeft hij verslonden, maar het mocht allemaal niet baten. Zijn tengere wederhelft staat ondertussen helemaal in zijn schaduw. Meubilair en deuropeningen lijken te krimpen als in een sprookje. De slapende huiskat is vermist sinds Karel zich achterover in de zetel liet ploffen. Zijn huisarts  zwaait met grillige statistieken. Voorzichtig probeerde ik al eens aan te kaarten dat misschien een suikerverslaving rondspookt in die onpeilbare catacomben van zijn lijf. Maar de scheldtirrade die ik als antwoord kreeg, laat vermoeden dat hij nog in de ontkenningsfase zit.   Zelfs de snelweg naar de kust is voor Karel een traject van onweerstaanbare verleiding. Ik hoor zijn speekselklieren langs mij in gang schieten als sluizen die begeven onder de druk wanneer een wegrestaurant, of beter nog een tankstation in zicht komt. Niet veel later staat hij aan te schuiven met blikjes en snoepzakjes die hij op enkele minuten weet te verzamelen dankzij een zesde zintuig dat zoetigheid doorheen beton herkent. Een deurwaarder die openstaat voor een vriendendienst zou een wereldrecord kunnen laten opteken. De laatste rechte lijn naar het kuststadje blijkt geplaveid met verkeersremmers en drempels.  Langs mij zie ik door al dat bochtenwerk Karel van kleur veranderen, nog sneller als de wonderbollen die hij de voorbije kilometers in industriële hoeveelheid verorberde . Plots gaat in een snelle ruk het passagiersraampje naar beneden, maar helaas iets te laat.  De geur van een daguitstap naar de kust zal nooit meer hetzelfde zijn.    

Zoals het dwarrelen van sneeuwvlokjes het begin van de winter laat vermoeden, zo is het binnen waaien van jobstudenten op onze werkvloer de voorbode van de zomer. Gisteren maakte Jonas zijn intrede met de belofte ons van eenvoudige administratieve taken te verlichten. Computers hebben geen geheimen voor hem, had de jongen ons warm gemaakt in zijn sollicitatiebrief, toch wel de meest overtuigende die we dit jaar mochten ontvangen. Het doornemen van deze liefdesbrieven aan ons bedrijf behoort sinds jaar en dag tot mijn alsmaar uitdijende takenpakket. Vaak wordt heel wat valse ervaring aangewend om indruk te maken. En vaak zijn ze geschreven met een onaangetast enthousiasme dat je met pijn in het hart blootstelt aan de harde wetmatigheden van de arbeidsmarkt die vaak alle werkplezier en idealisme doen smelten als sneeuw voor de zon. Zullen jongeren zich handhaven in de realiteit van de werkvloer waar dromen gevoed worden zoals zonnepanelen in de Kennedytunnel? Jonas bleef in elk geval zijn glimlach behouden toen ik hem zijn contract voorlegde. Het telt twee bladzijden, meer heeft onze personeelsdienst niet nodig om het woord uitbuiting uit te leggen. "Ik kijk uit naar de afwisseling", had hij mij de hand geschud. Variatie is er zeker . Zo mag hij zich nog verwachten aan een intensieve bijscholing wat betreft het inschenken van koffie en het neerlaten van de zonnewering. Die is nogal aan de roestige kant en vraagt een extra snok waarbij half uit het raam bengelen een noodzaak is. Enkele jaren geleden heeft dit ons een jobstudent gekost, en heel veel gedoe met de verzekering dat nog altijd niet rond is. Spreekt voor zich.

Een hijskraan trok met een harde snok de telefooncel uit de grond. Met wortel en al, dat laten de bengelende stroomdraden onderaan vermoeden. De kans dat er ooit nog een ander exemplaar zal uitschieten, lijkt nu voorgoed verkeken. Meer dan een halve eeuw had het in een hoek gestaan van het dorpsplein. Aanvankelijk onder een knokige lindeboom die aan het einde van een warme zomerdag werd geraakt door een bliksem. Het gevaarte miste op een haar na het telefoonhokje, maar trof voluit de dorpspastoor die net voorbij rende om te schuilen voor het plotse onweer.

Eigenlijk was het te klein voor grote gesprekken. Een telefoontje naar een eerste geliefde werd altijd overschaduwd door het brandende besef van de beperkte beltijd. Het mechanisch krabgeluid waarmee streepjes op de telefoonkaart werden aangebracht, versterkte dat gevoel van benauwdheid. Twee dorpen verderop hadden ze een hokje dat werd gevoed met wisselgeld. Het akelige gevoel van de lege broekzak als je tijd wou bijkopen om tot een cruciale afspraak te komen of de politie op te hoogte te brengen van een gijzelingsdrama, heeft generaties lang voor zweterige handpalmen gezorgd.

De beperkingen maakten wel dat je eerst grondig nadacht over de boodschap die je wou overbrengen. Op een donkere winteravond was er bijkomend dan nog het gevoel van onveiligheid. Eenmaal de smalle klapdeurtjes zich achter je sloten stond je kwetsbaar onder een lichtgevende hemel van spinnenweb met daarin verspreid leeggezogen insectjes. Uit de hoorn klonk een stem met metalen bijklank en rondom cirkelde wel eens ongeduldig een schimmig figuur die wachtte tot hij zijn anoniem telefoontje naar de onderwereld kon doen. Op de achtergrond vertrok ook vaak de laatste bus naar huis die je op een seconde na miste. Een telefoontje naar huis zat er niet meer in, want je kaart was leeg... net zoals je broekzak.